Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ -ΜΑΡΤΥΡΑΣ  ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ

Γράφει η Αγιογράφος
-Κατηχήτρια Μαριλένα Φωκά

Ο ΑΓΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο
ΖΩΓΡΑΦΟΣ δια χειρός Μαριλένας Φωκά

Ο Άγιος Λάζαρος ο Ζωγράφος, ή Ομολογητής είναι Μάρτυρας -Αγιογράφος που ομολόγησε την πίστη του
την εποχή της εικονομαχίας. Αρχικά, με την τέχνη της Αγιογραφίας έχει συνδεθεί το όνομα του Ευαγγελιστή  Λουκά που πρώτος Αυτός  φιλοτέχνησε την εικόνα της Παναγίας. Όμως όπως γνωρίζουν όλοι, οι πρώτες εικόνες της Παναγίας ήταν «αχειροποίητες». Οι πρώτες δύο αχειροποίητες  εικόνες της Θεοτόκου βρέθηκαν στη Λήδα, σε
εκκλησάκι που είχαν χτίσει οι Απόστολος Πέτρος και Ιωάννης για την Παρθένο έξω από το Τελ Αβίβ. Μετά ο  Ευαγγελιστής Λουκάς έφτιαξε ο ίδιος τρείς εικόνες. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ερασιτέχνης ζωγράφος
και από ευχαρίστηση και σεβασμό ήθελε να φτιάσει  μία εικόνα, ένα πορτραίτο της Παναγίας. Πήγε μια μέρα και ρώτησε την Παναγία αν μπορούσε να της φτιάξει μία εικόνα και έλαβε την θετική της απάντηση. Τότε εμφανίσθηκε ὁ Αρχάγγελος Μιχαήλ μεταφέροντας τρία σανίδια και του τα έδωσε. Εκείνος από σεβασμό δεν τον ρώτησε γιατί του έδωσε τρία σανίδια, αφού ήθελε να φτιάξει μια εικόνα . Και τις τρεις εικόνες  η ίδια η Παρθένος τις ευλόγησε με τα εξής λόγια ««Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος ειή δι' εμού μετ' αυτής (: Η χάρη του Χριστού να υπάρχει μέσω της μορφής μου σ' αυτήν την πρωτότυπη εικόνα και σε όλα τα αντίγραφά της)»[i].Η μια  βρίσκεται στη Μονή Σουμελά, η άλλη στο Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα, (Παναγία η Δεξιοκρατούσα )και η τρίτη, ψηφιδωτό,  ευρίσκεται με  αλυμμένο πρόσωπο στην Κύπρο, (Παναγία του Κύκκου).  ΟΙ δύο εικόνες του Ευαγγελιστή  Λουκά είναι αναπαραστάσεις με τον τριετή Ιησού στην αγκαλιά της Παρθένου . εικόνα  τύπου της Οδηγήτριας, ενώ στην εικόνα της Σουμελά η Παναγία αποτυπώνεται μόνη της. Σαν απαρχή γενικά της Αγιογραφικής αποτύπωσης θεωρείται το Άγιο Μανδήλιο.

Ένας άλλος σπουδαίος Αγιογράφος  ήταν ο Άγιος Λάζαρος ο Ομολογητής. « Αυτός έζησε στους χρόνους του εικονομάχου βασιλέα Θεοφίλου. [ii]Όταν ο Άγιος χειροτονήθηκε ιερέας, άρχισε σκληρούς αγώνες ενάντια σε όλες τις αιρέσεις. Υπέστη πολλές διώξεις και θλίψεις από τους οπαδούς των αιρέσεων Ευτυχούς, Νεστορίου και Διόσκορου, και όχι μόνο από αυτούς αλλά και από τους άθεους εικονομάχους Επειδή ήταν αγιογράφος κατηγορήθηκε στον βασιλιά που τον υπέβαλε  σε φοβερά βασανιστήρια. Έβαλαν οι δήμιοι στις παλάμες του πυρακτωμένα πέταλα και έμεινε ως νεκρός. Η Χάρις του Θεού όμως τον προστάτεψε. Αργότερα η βασίλισσα παρακάλεσε τον Θεόφιλο να τον  ελευθερώσει. Ο Άγιος Λάζαρος τότε  πήγε κρυφά στον ναό του Αγίου Προδρόμου του Φοβερού και κατοίκησε εκεί. Ενώ ήταν ακόμη με τις πληγές της φωτιάς, ιστόρησε την εικόνα του Αγ. Προδρόμου, η οποία έκανε πολλά θαύματα. Εορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Λαζάρου την 17^η '
του μηνός Νοεμβρίου» [iii]

Σύμφωνα με τον Θεωρητικό- Ιστορικό Τέχνης Λεόντιο Πετμεζά «Η αποτύπωση της Αγιογραφίας του
Αγίου Λάζαρου του ζωγράφου από την Μαριλένα Φωκά έχει την πρέπουσα αυστηρότητα που απαιτεί η απόδοση της Κρητοβένετης σχολής. Χρησιμοποιώντας απόλυτα γήινα χρώματα η δημιουργός τονίζει την αφοσίωση ,την εγκράτεια και τη θέληση του Αγίου να υπηρετήσει το θείο στοιχείο ως βίωμα και επικοινωνία ζωής με έμφυτη
κλίση και ευγένεια ψυχής. Την προσήλωση, την  διάθεση δοσίματος, την εσωτερική εξερεύνηση
και την αναζήτηση του στη τέχνη της ζωγραφικής μέσω της οποίας υμνούσε και δόξαζε ουσιαστικά και αποκλειστικά το όνομα του Χριστού. Η ύπαρξη του χρυσού στη σύνθεση της συμβολίζει τη δόξα και την λαμπρότητα και την πρόγευση του Παραδείσου »

Ο Άγιος Λάζαρος οΖωγράφος ,ή  Ομολογητής θα συμπεριληφθεί μαζί με άλλους Αγίους στην ατομική έκθεση μου στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης « ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ (IN HOC SIGNO VINCES ) από τις 16 έως τις 19 Ιουνίου.

Μαριλένα Φωκά